Türkiye'de kentsel dönüşüm, özellikle deprem riski taşıyan bölgelerde yaşayanlar için hayati bir öneme sahip. 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Kanunu ile birlikte, vatandaşlar binalarını yenileyerek daha güvenli yaşam alanlarına kavuşabiliyor. Bu süreç, beş temel adımdan oluşuyor ve devletin sunduğu çeşitli desteklerle kolaylaştırılıyor. Peki, bu adımlar nelerdir ve kentsel dönüşüm sürecinde nelere dikkat etmek gerekiyor?
Kentsel Dönüşüm Sürecinin 5 Aşaması
Kentsel dönüşüm süreci, maliklerin anlaşmasıyla başlıyor ve devletin sağladığı desteklerle tamamlanıyor. İşte adım adım kentsel dönüşüm süreci:
- Maliklerle Anlaşma: Süreç, bina sakinlerinin rızasıyla başlıyor. Lisanslı firmalar tarafından hazırlanan deprem risk raporu sonucunda, binanın "riskli yapı" olarak belirlenmesiyle birlikte, malikler kira yardımı, geçici konut veya işyeri tahsisi gibi desteklerden yararlanabiliyor. Anlaşma sağlanamayan durumlarda ise salt çoğunluk kararıyla ilerleme veya hisselerin açık artırmayla devri gibi yöntemlere başvuruluyor.
- Tespit Başvurusu ve Risk Raporu: Malikler, e-Devlet üzerinden "riskli yapı tespiti" başvurusunda bulunuyor. Yetkilendirilmiş kurumlarca yapılan incelemeler sonucunda hazırlanan raporlar, ilgili belediyelere veya Kentsel Dönüşüm Müdürlükleri'ne iletiliyor. Raporlara itiraz durumunda, teknik bir heyet tarafından değerlendirme yapılıyor ve itiraz süreci tamamlandıktan sonra yıkım aşamasına geçiliyor.
- Yıkım İzni ve Uygulama: "Riskli yapı" kararı kesinleştikten sonra, maliklere yıkım için 90 güne kadar süre tanınıyor. Bu süre sonunda yıkılmayan binalar için elektrik, su ve doğal gaz kesintisi gibi önlemler alınıyor ve gerektiğinde idare tarafından yıkım gerçekleştiriliyor. Yıkım maliyeti ise maliklerin hisseleri oranında paylaştırılıyor.
- Yıkım Sonrası Planlama: Yıkım tamamlandıktan sonra, yeni inşaatın proje, ruhsat ve imar işleri maliklerin salt çoğunluk kararıyla yürütülüyor. Anlaşmazlık durumunda, hisselerin açık artırma veya diğer maliklere devri gibi çözümlerle inşa sürecine hız veriliyor.
- Devlet Desteklerinden Yararlanma: Kentsel dönüşüm sürecinin her aşamasında, vatandaşlar kira yardımı, geçici konut tahsisi, kredi faiz desteği, ruhsat harcı muafiyeti ve vergi-harç muafiyetlerinden yararlanabiliyor. Riskli yapılarda yaşayan kiracılar da dahil olmak üzere, maliklere 18 ila 36 aya varan kira desteği sağlanıyor. Ayrıca, "Yarısı Bizden" kampanyası kapsamında taşınma yardımı, hibe ve kredi gibi çeşitli destek paketleri sunuluyor.
Kentsel Dönüşümde Dikkat Edilmesi Gerekenler
Kentsel dönüşüm sürecinde dikkat edilmesi gereken bazı önemli noktalar bulunmaktadır. Öncelikle, sürecin her aşamasında şeffaf ve katılımcı bir yaklaşım benimsenmeli. Malikler arasında düzenli iletişim sağlanmalı ve kararlar ortak akılla alınmalı. Ayrıca, lisanslı ve güvenilir firmalarla çalışmak, sürecin sağlıklı bir şekilde ilerlemesi açısından büyük önem taşıyor. Devletin sunduğu desteklerden en iyi şekilde yararlanmak için de ilgili kurumlarla sürekli iletişim halinde olmak gerekiyor.
Kentsel Dönüşümün Önemi ve Geleceği
Kentsel dönüşüm, sadece binaların yenilenmesi değil, aynı zamanda yaşam kalitesinin artırılması ve şehirlerin daha güvenli hale getirilmesi anlamına geliyor. Deprem riski yüksek olan bölgelerde, kentsel dönüşüm projeleri sayesinde can ve mal kayıplarının önüne geçilebilir. Devletin sağladığı destekler ve vatandaşların bilinçli katılımıyla, Türkiye'nin kentsel dönüşüm sürecinde önemli adımlar atılabilir. Unutmamalıyız ki, güvenli bir gelecek için kentsel dönüşüm kaçınılmaz bir gerekliliktir.
